Là một trong những quần thể kiến trúc Phật Giáo độc đáo bậc nhất của tỉnh Nam Định cũng như của đồng bằng sông Hồng nói chung, chùa Cổ Lễ mang trong mình nhiều giá trị về lịch sử, văn hóa, kiến trúc và là di tích lịch sử trong kháng chiến. Chùa Cổ Lễ là một trong những điểm đến hấp dẫn không thể bỏ lỡ trong chuyến du lịch sinh thái đồng quê về với Nam Định.

Đôi nét về Lịch sử chùa Cổ Lễ

Quá trình xây dựng chùa

Chùa Cổ Lễ tọa lạc tại thị trấn Cổ Lễ, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định, là công trình tôn giáo nổi tiếng của Nam Định nói chung và của đồng bằng sông Hồng nói riêng. Chùa có tên chữ là “Thần Quang Tự”, được xây dựng từ thế kỉ thứ 12 thời Lý Thần Tông, thờ Phật và Đức Thánh tổ Nguyễn Minh Không.

Quốc sư Nguyễn Minh Không cũng chính là người sáng lập ngôi chùa này. Chùa đầu tiên bằng gỗ theo lối kiến trúc cổ, được xây dựng trên diện tích gần 10 mẫu Bắc bộ, cảnh quan sơn thủy hữu tình, có hồ và sông nhỏ bao quanh. Tuy nhiên ngôi chùa ban đầu này đã bị đổ nát.

Năm 1902, nhà sư Phạm Quang Tuyên về trụ trì, cho thiết kế và xây dựng lại chùa theo kiến trúc độc đáo “Nhất Thốc Lâu đài” với những yếu tố kiến trúc Gothic giống như những ngôi nhà thờ Công giáo xung quanh. Vật liệu xây dựng gồm gạch, vôi vữa, mật mía, giấy bản tạo nên độ cố kết vững bền. Chùa sau đó được trùng tu nhiều lần để có diện mạo uy nghi vừa hiện đại vừa cổ kính như ngày nay.

Năm 1934, Hòa Thượng Phạm Thế Long kế vị trụ trì. Năm 1936, Hòa Thượng đúc quả chuông đồng to, cao 4.2m, đường kính 2.03m, nặng 9000kg.

Từ năm 1947 đến 1981, chùa Cổ Lễ tổ chức lễ cởi áo cà sa cho trên 35 vị Tăng Ni ra trận. Chùa đã được Bộ văn hóa xếp hạng “Di tích lịch sử” Quốc gia, là trụ sở Phật Giáo huyện Trực Ninh và cơ sở trường hạ Phật Giáo tỉnh Nam Định.

Sư tổ Nguyễn Minh Không – người sáng lập chùa

Nguyễn Minh Không (Lý Quốc Sư) là một vị cao tăng đứng đầu tổ chức Phật giáo triều Lý. Ông được tôn là đức Thánh vì nhiều công lao như chữa bệnh cho vua và dân, và được thờ ở nhiều chùa, đền theo kiểu “Tiền Phật hậu Thánh”.

Ông còn được tôn vinh là ông tổ nghề đúc đồng, ông tổ nghề Đông y Việt Nam, và là vị thiền sư sáng lập nhiều chùa nhất lịch sử. Chùa Cổ Lễ là một trong những công trình lớn do ông sáng lập.

Độc Đáo Kiến Trúc chùa Cổ Lễ & những Công trình cùng Giá trị lịch sử

Khi đến thăm chùa Cổ Lễ, du khách sẽ choáng ngợp trước phong cảnh hữu tình và kiến trúc của quần thể công trình. Nhìn từ xa, chùa giống như một nhà thờ, nhưng khi lại gần sẽ thấy những họa tiết, hoa văn, phù điêu Phật giáo, mái cuộn, hoa sen… Đây là sự kết hợp kiến trúc Á – Âu độc đáo.

Tháp Cửu Phẩm Liên Hoa

Trước chùa Cổ Lễ có tòa tháp Cửu Phẩm Liên Hoa cao 32m, gồm 8 mặt, 9 tầng hoa sen, biểu tượng ngôi vị cao quý của Phật. Tháp được xây năm 1927, nằm trên lưng rùa lớn trong hồ vuông. Trong tháp có 98 bậc xoắn ốc lên đỉnh.

Trước tháp là cầu cuốn lát gạch cổ bắc qua hồ Chu Tích dẫn vào hội quán đường.

Hội quán đường

Hội quán đường hay chùa Trình, thờ tượng Phật Quan Âm nghìn mắt nghìn tay. Đây là nơi cởi áo cà sa cho 27 vị sư năm 1947 và là nơi hội họp cán bộ cách mạng. Hai bên hội quán đường là đền Linh Quang Từ và Khánh Quang Phủ, thờ Trần Hưng Đạo, Thánh Mẫu Liễu Hạnh…

Đằng sau hội quán đường là hai cầu Tả Sơn Kiều và Hữu Sơn Kiều dẫn tới tòa chính cung.

Tòa chính cung & chiếc chuông Đại Hồng Chung khổng lồ

Đại Hồng Chung – bảo vật chùa Cổ Lễ

Trước tòa chính cung là hồ lớn với quả đại hồng chung nặng 9000kg, cao 4.2m, đường kính 2.2m. Năm 1936 khi đúc xong, chuông được ngâm xuống hồ để tránh giặc phá, đến 1954 mới trục vớt.

Khu tiền đường và Tòa chính cung

Tòa chính cung kết hợp kiến trúc Âu – Á, cổ – kim. Bên trong bài trí hài hòa giữa văn hóa Phật giáo Việt Nam và nét kiến trúc phương Tây.

Những công trình khác

Chùa còn có nhà tổ, nhà khách, nhà truyền thống, tháp chuông Kim Chung Bảo Các với 3 tầng, 4 mặt, treo hai chuông lớn 9000kg và 300kg.

Lễ hội chùa Cổ Lễ

Lễ hội diễn ra từ 13-16 tháng 9 âm lịch hằng năm, kỷ niệm ngày sinh Thánh tổ Nguyễn Minh Không, cầu quốc thái dân an. Có các nghi thức và trò chơi như rước kiệu, bơi chải, đánh cờ… Đây là dịp để người dân đoàn tụ và hòa mình vào không khí lễ hội náo nhiệt.

Với giá trị và vẻ đẹp độc đáo, chùa Cổ Lễ là niềm tự hào của người dân Nam Định, biểu tượng văn hóa vùng đồng bằng sông Hồng. Hãy cùng Ecohost khám phá và trải nghiệm!